Türkçe Dersi 5.sınıf - Sözcükte Anlam

Sözcükte Çok Anlamlılık

Bir sözcüğün birden fazla anlamı da kullanılmasının "Çok anlamlılık"denir.Gerçek anlamına bağlı olarak yeni anlamlar ya da gerçek anlamından uzaklaşıp başka anlamlara türer.

Örnek:  Oynamak
Dün akşam düğünde epey oynadık.(Müzik ile Dans)

Çocuk oyuncaklarıyla oynuyordu.(Vakit Geçirmek)

Bütün rolleri başarılı bir şekilde oynadı.(Rol Yapmak)

Bel ağrısından oynayamıyordu.(Uzmanlaşmak)

Örnek:   Dalmak

Can denize Daldı.

Bülent kalabalığa birden Daldı.

Gerçek Anlam

Gerçek anlam, bir kelimenin aklımıza ilk gelen anlamıdır. Kelimelerin, sözlükte yer alan ilk anlamları da gerçek anlamlarıdır. Bu yüzden gerçek anlama, sözlük anlamı da denir.

Mecaz Anlam

Bir ilgi veya benzetme sonucu sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlara mecaz anlam denir. Mecaz anlamda kullanılan sözcükler genellikle soyut anlam kazanır.

Örnek:   Gerçek Anlam

Saat tam 12

Öğretmen bize çok kızdı.

Servis ile eve gidiyorum

Annem ile çay içtik.

Öğretmen akıllı tahtayı açtı.

Örnek:   Mecaz Anlam

Başım çatlıyor

Lambaları patlatacak kadar cırtlak bir sesi vardı

Bu çocuk hiç tatlı konuşmuyor.

Bunlar hiç tatlı espiriler değil

Bu çocuğun kalbi çok temiz.

Terim Anlam

Bilim ,Sanat , edebiyat vb meslek dallarından herhangi biriyle ilgili özel ve belirli kavram ile başlayan sözcüklerdir.

Örnek:

Matematik dersinde açıları işledik.

Notaları çalmayı öğrendim.

Özne bir cümlede işi yapandır.

Örnek:

Akşam olunca perdeleri çektik.

Üçgenin üç kenarı vardır.

Bu sözü duyunca gözündeki perde kalkı verdi

NOT:Br kelime kullanıldığında  cümleye göre farklı anlamlar kullanabilir.

Yan Anlam (Yakıştırma)

Sözcüğün gerçek anlamda karşılığı varlığı şekil benzerliğiden dolayı başka varlığa ad olarak verilmesidir.

Örnek:

Ekmeğin burnunu yedim.

Masanın ayağı koptu.